Edytor/Teren NMT-100
Chociaż powierzchnię terenu można utworzyć z różnych danych (w tym z trójkątów scenerii fikcyjnej), obecnie najlepszym źródłem danych dla scenerii realistycznych na obszarze Polski jest dostępny bezpłatnie Numeryczny Model Terenu w siatce 100m, znany jako NMT-100. Dane zostały opublikowane w połowie 2014 roku, jednak z powodu wykrytych błędów w styczniu 2015 zastąpiono je danymi poprawionymi.
Spis treści
Pobieranie danych
Dane można pobrać bezpłatnie pod adresem http://codgik.gov.pl/index.php/darmowe-dane/nmt-100.html. Dane są zorganizowane w pliki obejmujące obszar poszczególnych województw. Jeśli sceneria obejmuje kilka województw, będzie konieczność pobrania i potem przetwarzania więcej niż jednego pliku. Dane są w układzie PUWG 1992 z wysokością podaną do 1cm (co i tak jest pewnym przybliżeniem).
Możliwe jest, że punkty opublikowane pierwotnie w 2014 będą przydatne do zagęszczenia siatki terenu. Przykładowo, dla województwa dolnośląskiego siatka jest przesunięta o 39.25m i 48.92m względem tej opublikowanej później, co praktycznie zwiększa dwukrotnie liczbę punktów. Dla innych województw może nie być to tak korzystne (przykładowo kujawsko-pomorskie: 13.12m i 26.51m). Są też problemy ze zdobyciem tych plików, gdyż zostały wycofane z publikacji.
Ocena jakości danych
Dostępny od 2003 roku SRTM ma gęstszą siatkę (ok. 30m×90m na terenie Polski), jednak jego dokładność jest dużo gorsza. Jedynie na płaskim, niezalesionym i niezabudowanym terenie można było mówić o pewnej dokładności pomiaru, a i tak wynik był zawyżony o stałą wartość ok. 5m. Ze względu na zakładaną dokładność 17m wysokość była podawana w pełnych metrach.
Dane NMT-100 są dużo dokładniejsze w zakresie wysokości, mimo rzadszej siatki niż SRTM. Wysokości mają raczej charakter punktowych sampli, a nie uśrednienia z obszaru. Jeśli węzeł siatki wypada w wykopie albo na nasypie, to będzie on odbiegał o okolicznej powierzchni terenu i nie będzie się on nadawał do wyliczenia wysokości skarp. Takie punkty należy wyeliminować, wpisując uśrednioną wysokość z okolicznych.
Oczywiście NMT-100 nie jest jedynym i ostatecznym źródłem danych wysokościowych. Można również pozyskać dużo dokładniejsze dane geodezyjne i ich użyć w edytorze, uzyskując znacznie gęstszą siatkę. Będzie to tematem osobnych, przyszłych opracowań.
Wczytywanie do edytora RSF
Istnieją trzy możliwości wczytania punktów do edytora RSF.
- Wczytanie punktów w okolicy przekrojów poprzecznych. Wymaga wcześniejszego ułożenia torów (bądź chociażby wczytania z UMP), a następnie ułożenia niwelet i dodania poprzeczek co 100m. Wynika to z faktu, że powierzchnia terenu jest najbardziej potrzebna do wyliczenia skarp na przekrojach poprzecznych. Dzięki temu całą scenerię na raz można wyposażyć w punkty wysokościowe (ewentualnie wymagać może wczytania plików kilku województw).
- Wczytanie punktów w okolicy przekrojów poprzecznych wybranej niwelety. Analogiczna jak powyższa, ale wymagane jest wskazanie odcinka niwelety albo poprzeczki na niej — ogranicza to liczbę wczytanych punktów. Przeznaczone dla scenerii, które mają wiele niwelet, ale nie ma potrzeby dopracowania wszystkich.
- Wczytanie punktów w cały obszar widoczny na ekranie. W zależności od potrzeby można regulować powiększenie mapy oraz rozmiar okna. Może to być przydatne do wczytania punktów na obszarze miasta. W przypadku długich scenerii wczytywanie tego samego pliku trzeba powtarzać wielokrotnie.
Dodawanie innych punktów
Teoretycznie (na razie) możliwe jest dodanie innych punktów, jak np. wierzchołki gór. Dodatkowe punkty można wczytać z plików o analogicznej strukturze jak pliki NMT-100. Można też utworzyć trójkąty w formacie SCN, wyeksportować taki plik do RSF i następnie dokleić do pliku RSF scenerii. Środek scenerii SCN musi być identyczny jak RSF (wierzchołki nie zostaną przeliczone na inny środek). Trójkąty zostaną utworzone w RSF od razu przy eksporcie.
Pod koniec 2018 roku zostały opublikowane bryły budynków CityGML. Współrzędne "fundamentów" tych budynków (w praktyce punkty styku ścian z powierzchnią terenu) mogą służyć do zagęszczenia siatki uzyskanej z NTM-100. Wg stanu na luty 2019 nie zostały jeszcze opracowane narzędzia, pozwalające wczytać te współrzędne bezpośrednio do RSF. Pośrednim rozwiązaniem jest wygenerowanie fundamentów do plików SCM, wskazanie budynków w obszarze zainteresowania (do 200m od torów), ponowne zapisanie fundamentów wybranych budynków do SCM, wczytanie przez łączący plik SCN, wyeksportowanie do formatu RSF, a następnie doklejenie do pliku RSF scenerii. Potem trzeba usuwać trójkąty terenu tam, gdzie zostały dodane trójkąty fundamentów i dodawać odpowiednie mniejsze.
Rozpinanie trójkątów na punktach
Obecnie rozpinanie trójkątów jest dosyć pracochłonne i może prowadzić do pojawienia się zdublowanych trójkątów, przez które źle liczą się poprzeczne. Optymalizacja tego procesu będzie przedmiotem dalszych prac.
Prymitywna metoda
Metoda ma tę zaletę, że działa już i że będzie z niej można skorzystać również w przyszłości. Obejmuje następujące kroki:
1. Dodanie odcinka np. toru w okolicy rozpoczęcia rozpinania trójkątów. Odcinek taki nie powinien być połączony z innymi. Następnie we Własnościach należy zmienić kod na 0x3001.
2. Dodawanie sąsiednich trójkątów, aż do pojawienia się pierwszego trójkąta opartego na wczytanych punktach. Obecnie wykonuje się przyciskiem [Dodaj sąsiadów] na zakładce NMT. Należy się upewnić, że kolejność wierzchołków wg ich numerów jest w lewą stronę (przeciwnie do ruchu wskazówek zegara). Gdyby kolejność wyszła inna, z menu NMT należy wybrać operację [Trójkąty powierzchnią do góry].
3. Usunięcie początkowych trójkątów, aby pozostał tylko ten rozpięty na wczytanych punktach.
4. Dodawanie kolejnych trójkątów w potrzebnych miejscach za pomocą przycisku [Dodaj sąsiadów].
5. Tylko brzeg ciągłego obszaru trójkątów powinien być pogrubiony. W razie gdyby pogrubiona linia pojawiła się pomiędzy trójkątami, z menu NMT należy wybrać operację [Napraw wszystkie trójkąty].
Wyliczanie skarp przekrojów poprzecznych
Trójkąty pod poprzecznymi muszą być na taką odległość od toru, aby końce poprzecznych znajdowały się na trójkątach. Inaczej wysokość będzie wyliczana do poziomu 0. Problemy może również sprawiać nałożenie się trójkątów na siebie. Trójkąt po wybraniu powinien mieć trzy odcinki (czerwony, zielony, niebieski) do kolejnych wierzchołków (RGB do 123). Jeśli trójkąt ma sąsiadów, to również drugi komplet kolorowych odcinków będzie wskazywał na ich środki. Jeśli któraś linia do sąsiada nie rysuje się, trzeba użyć przycisku [Szukaj sąsiadów]. Jeśli mimo to linie do sąsiadów nie pojawiają się, najprawdopodobniej trójkąty są zdublowane.
Jeśli nie ma problemów z trójkątami, można wejść we Własności poprzecznego i tam użyć przycisku [Edycja przekroju]. Wcześniej jeszcze uzupełnić parametry w odcinku niwelety.
Dane w niwelecie
Przede wszystkim trzeba ustawić wysokość podtorza. Jest to suma wysokości podsypki i wysokości szyny. Domyślnie jest wartość 0, która w większości przypadków nie będzie prawidłowa. Najczęściej używane wartości to 0.38 (stare scenerie z podsypką 0.2m), 0.78 (nowy profil podsypki o wysokości 0.6m), 0.53 (profil dla linii drugorzędnych). Wskazane jest też wpisanie skrajni do wstawiania słupków. Dla linii jednotorowej będzie to 2.6m (skrajnia jest od 2.4m dla linii miejscowych do 2.7m dla magistralnych). Jeśli niweleta jest odsunięta od toru, skrajnie trzeba skorygować o wartość przesunięcia (np. 0.6m i 4.6m dla odsunięcia 2m). Dla linii wielotorowych trzeba doliczyć rozstaw skrajnych torów.
Edycja przekroju
Obecnie do dyspozycji jest kilka wariantów wyliczenia przekrojów. Funkcjonalność ta jest aktualnie rozwijana. Najprostszym użyciem jest wygenerowanie nasypu/przekopu — przycisk [Przekrój z rowami wg terenu]. Dla stacji lepiej jest wybrać [Płasko pod stacją].
W trakcie testów jest konfigurowanie profili. Można zdefiniować parametry potrzebnych przekrojów, a następnie wybiera się jeden ze zdefiniowanych. Nie działa to jeszcze do końca zgodnie z oczekiwaniami, ale pozwoliło już wykonać pewne prace na linii 61.
Przeliczanie wysokości obiektów
Oprócz wyliczenia skarp przekrojów poprzecznych możliwe jest również przeliczenie obiektów na poziom trójkątów terenu (np. zamiast na poziom niwelety). W szczególności działa przeliczanie wysokości ścian lasów.
Ze względu na rozwój edytora działa automat, który może powodować zablokowanie powiązania wysokości obiektu względem obiektu nadrzędnego, jeśli podany jest obiekt nadrzędny. Wkrótce zostanie dodana możliwość wyłączenia tego automatu.
